Ecel Nedir

1-)ömrün sonu, ölüm için takdir edilen (yazılan) zaman. Dünya hayatının bittiği vakit. Her canlının Allahü teala tarafından takdir olunmuş bir eceli vardır. Herkes, eceli gelince ölür.A’raf suresi, 33. ayetinin meal-i şerifi şöyledir:“Ecelleri geldiği zaman, onu bir saat ileri ve geri alamazlar.”

“İnsan doğmadan önce; ne kadar yaşar, nerede ölür, tövbe ile mi, tövbesiz mi ve hangi hastalıklardan, iman ile mi, yoksa imansız mı gider?” cümlesi ezelde takdir edilmiş, ezelde (sonsuz öncelerde) yazılmıştır.

Ecel, İslam dininde iki kısım olarak bildirilmiştir. Bunlardan birine “ecel-i müsemma”, diğerine “ecel-i kaza” denilmiştir.

Ecel-i müsemma: Bu ecel, hiç değişmez.Herkesin bir ecel-i müsemması vardır ve ecel hazır olduğu vakit, bir an gecikmez ve vaktinden önce gelmez.Canlı, takdir edilen o anda ölümü tadar. Bu ecelden kaçmak, kurtulmak mümkün değildir. Bu bakımdan, mesela harplerden kaçanlar ölümden kaçtıkları için değil, ecelleri henüz gelmediği için kurtulmuşlardır.Aynı şekilde taun (veba) gibi bulaşıcı hastalık bulunan yerlerden uzaklaşanlar da henüz ecelleri gelmediği için yaşamaya devam ederler. Buralardan kaçmayıp sabredenlerden ölenler ise ecelleri geldiği için ölmüşler, yaşamaya devam edenler de ecelleri gelmediği için ölmemişlerdir.Afrika’da açlıktan ölenler, ecelleri geldiği için ölmüşlerdir.Trafik kazaları gibi, onların da ölüm sebebi açlık olmuştur.Onlara yardımcı olmak çok iyidir ve sevaptır.İntihar eden, başkası tarafından öldürülen veya kaza neticesinde ölen kimseler için halk arasında “Eceli ile ölmedi!” denilmesi yanlıştır.

Çok tehlikeli hallerden sağ salim kurtulanların yanında ufacık ve değersiz görünen sebeplerle ölüp gidenler düşünülürse ecel-i müsemma’nın anlaşılması kolaylaşabilir.O halde, ecel vakti Allahü tealanın takdiri iledir. Bu konuda çok meşhur olmuş bir beyt şöyledir:

Ecel geldi cihane

Baş ağrısı bahane

Ecel-i kaza: Bir sebebe bağlı olarak değiştirilmesi takdir edilmiş eceldir. Bir kimse, Allahü tealanın beğendiği iyi işi yapar, yahut sadaka verir, hac ederse, ömrü 60 sene, bunları yapmazsa 40 sene diye takdir edilmesidir. Allahü tealanın beğendiği iyi işler, kabul olan dualar, takdir edilen kazanın değişmesine, yani artmasına sebeb olur. Bu husus hadis-i şeriflerde ve çeşitli haberlerde bildirilmiştir. “Kader, tedbir ile sakınmakla değişmez. Fakat kabul olan dua, o bela gelirken korur.”, “Kaza-i muallakı hiçbir şey değiştirmez. Yalnız dua değiştirir. Yalnız ihsan, iyilik artırır.” ve “Sadaka ömrü uzatır.” hadis-i şerifleri bunun delilidir.

Davud aleyhisselamın yanına iki kişi gelip, birbirinden şikayet etti. Dinleyip, karar verip giderken Azrail aleyhisselam gelip; “Bu iki kişiden birincisinin eceline bir hafta kaldı. İkincisinin ömrü de, bir hafta önce bitmişti. Fakat, ölmedi.” dedi. Davud aleyhisselam şaşıp, sebebini sorunca; “İkincisinin bir akrabası vardı. Buna dargındı. Gidip, onun gönlünü aldı. Bundan dolayı Allahü teala buna yirmi yıl ömür takdir buyurdu.” dedi.

Bir başka misal de şöyle verilebilir. Birinin 3 gün ömrü kalmışken, akrabasını Allah rızası için ziyaret etmesi ile ömrü 30 sene uzar. 30 yıl ömrü kalmış olanın da akrabasını terk ettiği için ömrü üç güne iner.

Bu değişikliklerAllahü tealanın ezeli ilmine uygun olarak meydana gelir. Yoksa Allahü tealanın takdir ettiği (yazdığı) şey asla değişmez. Herhangi bir şekilde öldürülen kimsenin ömrü, o anda, ortadan kesilmiş, yarım kalmış değildir.O anda eceli gelmiştir. Doktor bulmak, ilaç bulmak, organ nakli ve öteki sebepler de Allahü tealanın takdirine bağlı olup, ecel gelmemiş ise ölünmez ve gelmiş ise kurtulunmaz. (Bkz.Kaza ve Kader)

2-)ECEL



Belli bir zaman parçası ve bu parçanın sonu; vakit ve son.

Birşey için belirlenmiş zaman dilimine ecel denir. İnsanın veya herhangi bir canlının eceli, kendisine tayin edilen ömürdür. "Ecelin gelmesi" ise, tayin edilmiş bulunan ömrün son bulması, yani ölümdür.

Allah indinde her canlı için tayin edilmiş bir ecel vardır. Eceli geldiğinde dünya hayatı son bulur. "Eğer Allah, insanları, yaptıkları her haksızlıkta cezalandırsaydı, yeryüzünde tek canlı bırakmazdı. Fakat onları takdir edilen bir süreye kadar erteler. Ecelleri (süreleri) geldiği zaman da bir an dahi ne geri kalırlar, ne de ileri geçerler" (en-Nahl, 16/61).

"Eceli geldiği zaman bir kimsenin ölümünü Allah geciktirmez" (el-Münafıkun, 63/11).

Ecel, kaza ve kaderle ilgili bir meseledir. Nasıl diğer olayları Allah, geçmiş ve geleceği kuşatan ilmiyle belirlemişse, eceli de ilmiyle takdir etmiştir.

"Öldürülen kişi de eceliyle mi ölmüştür? Öldürülmüş olmasaydı daha bir müddet yaşayacak mıydı, yaşamayacak mıydı?" gibi sorular ister istemez akla gelmektedir. Nitekim bu hususta kimi alimler farklı kanaat ileri sürmüşlerdir. Mutezile'den bir kısım alimlere göre öldürülen kişi eceliyle ölmemiştir. Öldürülmemiş olsaydı, daha bir müddet yaşayacaktı. Ehl-i Sünnet ile diğer Mutezilelere göre ise, eceliyle ölmüştür. Aksini ileri süren Mutezililer, kulların fiillerinin yaratılmasıyla ilgili görüşlerinden dolayı bu görüşe varmışlardır. Çünkü onlara göre fiilin faili, bizzat kulun kendisidir. O halde öldürme işi, öldüren katilin kendi işidir.

Ehl-i Sünnet'in tamamına göre öldürülen kişi de eceliyle ölmüştür. Ancak katil bu fiilinden dolayı ceza görür. Eceliyle ölmediğini söylemek yanlıştır. Allah o kişinin öldürüleceğini önceden bilmektedir ve ecelini de ona göre tayin etmiştir. Allah onda ölümü yaratmasından dolayı ölmüştür. Öldürülerek ölen kimse için, "Öldürülmeseydi yaşayacaktı" gibi sözler söylemek doğru değildir. Hatta "öldürülmemiş olsaydı, ne olurdu?" gibi bir varsayım üzerinde birtakım görüşler ileri sürmek dahi yanlıştır. Çünkü bütün bunlar Allah'ın takdiriyle olmaktadır ve aksi sözkonusu olamaz (İmamu'l-Harameyn el-Cüveyni, Kitabu 'l-İrşad ila Kavati'i 'l-Edilleti fi Usuli'l-İ'tikad, Mısır 1950, 363).

"Bir canlıya ömür verilmesi de, ömründen azaltılması da mutlaka bir kitapta (yazılı)dır" (el-Fatır, 35/11) ayetinde "Ömrünün kısaltılması " ifadesiyle ilgili olarak İmamu'l-Haremeyn el-Cüveyni (öl. 478/1085) şöyle demektedir: Bu ayetle iki durum kastedilmiştir ki, onlardan biri: Bir kimsenin benzerlerine nazaran ömrünün eksiltilmesidir. Yoksa, Allah'ın ilminde mevcut olan ömrünün eksiltilmesi anlamında değildir. Bu nasıl mümkün olsun ki, Allah, ilminde onun ecelini takdir etmiştir. İkinci durum ise: Eksiltme ve arttırmanın, melekler indindeki sahifelerde gerçekleşmesidir. Onların sahifelerinde birşey mutlak olarak yazılıdır ama, Allah'ın ilminde kayıt altına alınmıştır. Vukubulacak olan da, bu kayıt altına alınan şekildir. Âlimler, "Allah, dilediğini siler, dilediğini bırakır. (Bütün) kitapların anası, O'nun yanındadır" (er-Ra'd, 13/39) ayetini de buna hamletmişlerdir (el-Cüveyni, a.g.e., 363).

O halde Allah indindeki ilim, yani kader, katiyyen değişmez. Levh-i Mahfuz'da ne yazılmışsa mutlaka olur. Ancak meleklerin yanında da olayların yazılı bulunduğu sayfalar vardır ve bu sayfalarda yazılanlar, değişikliğe maruz kalabilir.

Bu gibi konular gayb alemini ilgilendirdiği için tabiatıyla onların mahiyetlerini bilemeyiz. Meleklerin yanında bulunan sayfaların değişmesinin elbette bir hikmeti vardır. Belki de bunun hikmeti, meleklerin gayba tam olarak vakıf olmalarını engellemektir. Allah neyi diler ve murad ederse mutlaka onda bir hikmet vardır.

M. Sait ŞİMŞEK

3-)Allahü teala insanları yaratırken, ecellerini, ömürlerini ve rızıklarını takdir etmiştir. (Hadis-i şerif-Berika)

Hadis-i şerifte; "İlaçların en iyisi, Kur'an-ı kerimdir" buyruldu. Hastaya okunursa hastalığı hafifler. Eceli gelmemiş ise iyi olur. Eceli gelmiş ise, ruhunu teslim etmesi kolay olur. (Senaullah Dehlevi)

Herkesin belli bir eceli vardır. Bu ecel hiç değişmez. Onun için hastalıkta sıkılmamalı, telaşa düşmemelidir. Böyle derd ve belalar gelince, Allahü tealaya sığınmalı, afiyet vermesi, kurtarması için dua etmelidir. (Ahmed Faruki)

Ecel geldi cihana

Baş ağrısı bahane.

(Atasözü)

4-)Hayatın sonu, ölüm zamanı
Örnek:Vaktinize hazır olun / Ecel vardır gelir bir gün. Yunus Emre

Bu bilgi faydalı oldu mu ?