Mangır Nedir

1-)Osmanlılar zamanındaki bakır paralara verilen ad. Moğolca nakit (altın ve gümüş para) anlamına gelen “Mangun” kelimesinden Türkçeleşmiştir. Bakır para, Nuhas akça, Sikke-i nuhasiyye, Çürük akça, kızıl mangır gibi tabirler mangır yerine kullanılmıştır. Bu paraların ön ve arka yüzlerinde basıldığı yer, basım tarihi ve zamanın padişahının adı yer alırdı. Sadece padişahın adının bulunduğu mangırlar da vardı.

Osmanlı Devletinde ilk mangır para Orhan Gazi adına bastırıldı. Fakat elde bulunan en eski mangır paralar Slutan Birinci Murad-ı Hüdavendigar adına 1388’de bastırılan paralardır. Başlangıçta 24 mangır 1 akça değerindeydi. Sultan İkinci Murad Han adına bastırılan mangırlardan on tanesi altı kıratlık gümüş akçeye denkti. Yavuz Sultan Selim Han ve Kanuni Sultan Süleyman Han zamanlarında bir dirhem ağırlığında olan mangırlara tam mangır, bunun yarısı kadar olanlara buçuk mangır, çeyreklerine ise cırık mangır adı veriliyordu. On altıncı yüzyılın sonlarında altı mangır bir akçeye denk sayıldı. On yedinci yüzyılda iki mangır bin akça sayıldı. On yedinci yüzyılın sonunda para darlığı sebebiyle mangır basımına hız verildi. 800 tanesi bir okka gelen saf bakırdan yeni mangırlar basıldı. Bu mangırlar 1,282 gr ağırlığında, 19 mm çapında olup tuğralıydı. On yedinci yüzyılın sonlarında İstanbul dışında Saraybosna ve Van’daki darbhanelerde de mangır basıldı. Devlet mangıra gösterilen ilgi sebebiyle 1 mangırı bir akçe olarak ilan etti. Fakat piyasada görülmedik bir bunalım ortaya çıkınca on mangır bin akçeye kadar geriledi. 1691’de çıkarılan bir fermanla gümüş olmayan paralar tedavülden kaldırıldı. Daha sonra Sultan İkinci Mahmud Han tarafından 1, 5, 10 paralık mangırlar bastırıldı. On sekizinci yüzyıl ortalarından itibaren mangırlara bakır para, nuhas akçe, sikke-i nuhasiyye adları verildi. 1861 senesine kadar 5, 10, 20 paralık mangır basımı sürdürüldü. Bu mangırlar üzerinde; “Dersaadete mahsus sikke-i nuhasiyyedir” ibaresi yazılıydı. 1879 senesinde çıkarılan bir kararnameyle mangır basımına son verildi. On dokuzuncu yüzyıl başlarına kadar tedavülde kalan bu mangırlara çürük akçe tabiri kullanıldı. Yirminci yüzyılın başlarındaki tashih-i sikke kararnamesinden sora bir paralık birim mangır olarak kabul edilmiştir.

2-)Bakırdan yapılmış, iki buçuk para değerinde sikke.

3-)Nargile lülesine konulmak için kömür tozundan yapılan, çabuk tutuşur, tavla pulu biçiminde bir çeşit yakacak.

4-)Para
Örnek:Muhakkak işin ucunda mangır olmalı amca, yoksa içeriye giremezsin. H. E. Adıvar

5-)Akçenin dörtte biri değerinde eski bir Osmanlı parası.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?