Sanat Nedir

1-)Alm. Kunst (f), Handwerk (n), Fr. Art (m) (manuel), İng. Art; Craft. Hayalde ve gerçekte bulunan bir güzelliğin, bir duygunun hünerli bir şekilde anlatımı. Sanat, basit bir ifadeyle, kabiliyettir. Bütün kainatı yoktan var eden Allahü teala gerçek sanat sahibidir. Yarattıkları bazı canlı ve cansızlara da kabiliyet vermiştir. Bir nehir, kayaları girintili çıkıntılı oyabilmekte, geniş uzun mağaralar açabilmektedir. Yeraltı suları mağaralarda damlama ile sarkıt ve dikitler meydana getirebilmektedir. Birçok hayvanın yuvası, ini akıl almaz mimari özellikler taşır (Bkz. Kunduz, Karınca). Cansızlara ve hayvanlara sanat kabiliyeti belli bir program şeklinde verilmiştir, düşünme, hayal kurma, buluculuk yoktur. İnsanlara verilen kabiliyet ise, düşünebilme ve bulma ile ziynetlenmiştir. İnsanlardaki kabiliyete; duyma, işitme, görme gibi hisler alet olarak yardım eder.

Sanat eserinin ortaya çıkmasında, hayal gücü kabiliyeti kadar tabiatta var olan sanatları da tespit etmek gerekir. Bu tespitler de yine his organları ile olup, insanlara mahsus, bilerek yapılan hareketlerdir.

İnsanların kabiliyetleriyle ortaya çıkardıkları sanatlar: a) Görüntü, b) Plastik, c) Süsleme, d) Edebi, e) Tiyatro, f) Müzik sanatları olarak çeşitli dallara ayrılır. Görüntü sanatları fotoğrafçılık, sinema, televizyon ve video konularını; plastik sanatlar resim, heykel, gravür konularını; süsleme sanatları oymacılık, kakma, hat, çinicilik, mozaik konularını; edebi sanatlar hitabet, şiir, hikaye, roman konularını; tiyatro sanatı edebi ve yaşanan olayların sahnelenmesini; müzik sanatı ise duyguların seslerle ifadesini içine alır.

Sanatlar, tarih ve dinlere göre de sınıflara ayrılmıştır. Mısır, Yunan, Roma, Bizans, Rönesans, Barok devri ve Romantik, Modern devir sanatları tarihi dönem itibariyle yapılan bir sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma içerisinde de sanatlar kubizm, impresyonizm, sürrealizm gibi değişimler geçirmiştir. Sanatların dini etkilerle sınıflanmasına Japon ve Çin süsleme sanatları, Hind, Endonezya ve İslam sanatları örnek verilebilir. Bu konularla, sanat tarihi ilmi uğraşmaktadır.

Sanat tarihi, sanatla ilgili incelemelerini iki metodla yapar. Birincisi sanat eseri üzerinde yapılan incelemedir. Bu incelemede eseri kimin yaptığı, ne zaman ve nerede yapıldığı, orijinalitesi, sonraki devirlere olan tesiri ve sanatkarların hayat hikayesi tespit edilmeye çalışılır. İkincisi ise sanat geleneklerinin üslup ve şekil olarak gelişiminin, tarihin akışı içerisinde değerlendirilmesidir. Çeşitli üslupların, dönemlerin, akımların ve okulların incelenmesi de bu metodun ilgi alanına girer. Ayrıca resim, heykeltraşlık, mimarlık, süsleme sanatları, fotoğraf, iç mimari ve buna benzer alanlara ait sanat eserlerini tarihi gelişiminin tespiti, sınıflandırılması tarifi ve yorumlanmasıyla uğraşır. Sanatın beşiği Anadolu, Mezopotamya ve dolaylarıdır. Buralarda M.Ö. 4000 senelerine uzanan Sümer, Babil, Asur, Hitit, İran sanatları meydana çıkmıştır. Orta Asya’da M.Ö. 6000 senelerine rastlayan Türk sanatı ve M.Ö. 4000 senelerine rastlayan Çin ve Hind sanatları vardır. Akdeniz’de Mısır, Yunan, Roma sanatları M.Ö. 3000 senelerine ulaşır. Roma sanatını, gotik sanatlar takip etmiştir. Gotik sanatlardan sonra, Avrupa, İslam medeniyeti tesiri altında yeniçağ sanatlarını icra etmeye başlamıştır. Yeniçağ sanatları Rönesans, Barok, Klasizm ve Romantizm devirlerini geçirmiştir.

İslam sanatı, Müslüman milletlerin ortaya koyduğu ortak sanatlardır. İslamiyet; insanın dünyada ve ahirette huzur içinde yaşamasını isterken, ondaki güzellik duygularını ve sanat merakını da harekete geçirir. Bunun için dinimiz güzel sanat dallarını yasaklamış değildir. Yalnız insanların putperest inançlarına son vermek ve toplulukların bu yöne yeniden meyletmesini önlemek için Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem, canlı varlıkların resim ve heykellerinin yapılmasına müsaade etmemiştir. Bu sebepledir ki, İslam sanat şaheserlerinin arasında resim ve heykele tesadüf edilemez.

İslam sanatları içerisinde mimari, edebiyat, minyatür, kitap süsleme tezhip, el sanatları, hüsnü hat, ağaç ve maden sanatları, çinicilik, kakma, oyma çok ileri gitmiştir. Bu sanatlarda çalışana nakkaş; kitap kenarlarına süsleme yapanlara müzehhib; güzel yazı yazanlara hattat; bina, köprü ve yol yapanlara mimar denilmiştir.

İslam sanatı içinde mimari sanatın özel yeri vardır. Müslümanlar İslamiyeti götürdükleri yerlere, İslamiyetin gereği olan medeniyeti de beraber taşımıştır, insanların refah, huzur içerisinde kardeşçe yaşamasını sağlamışlardır. Bu medeniyetin bir parçası olan sanat dalında o bölgelere yollar, köprüler, hamamlar, kervansaraylar (oteller), ibadethaneler, çeşmeler, su kanalları yapmışlardır. İspanya’daki Kurtuba Camii, işgal altında bulunan Mescid-i Aksa Camii, Macaristan, Bulgaristan, Yugoslavya, Arnavutluk, Yunanistan’daki yüzlerce sanat eseri bunlar arasında yer alır. İstanbul’daki Süleymaniye, Edirne’deki Selimiye camileri, İslam mimari sanatının birer şaheseridir.

İslam sanatı, Emeviler zamanında başlamış; Abbasi, Fatımi, Eyyubi, Memluk sanatları şeklinde gelişerek nihayet, Osmanlıların doğu sanatlarıyla batı sanatlarını sentez etmesiyle yüksek ve geniş kubbeli direksiz camiler, yüksek kemerli köprülerle zirveye ulaşmıştır. Modern mimari sanatı, Osmanlı mimari sanatını örnek almıştır. Osmanlı mimari sanatlarına paralel olarak Hindistan-Türk mimari sanatları da çok ileri gitmiştir. Şah Cihan’ın yaptırdığı Taç Mahal bu eserlerin en muhteşemidir.

Sanat, medeniyetin emrettiği şekilde insanların refah, huzur içinde yaşamalarına yardımcı olmak üzere icra edilirse faydalı olur. Şehircilik, mimari sanatın bir koludur.

Sanat tarihinin ilmi metodlarla ele alınması, 20. yüzyıl başlarına rastlar. Hatta Türk sanatı ile ilk ilgilenenler batılılar olmuş, daha sonra Türkiye’de de yetişen sanat tarihçilerinin çalışmaları neticesinde 1943’ten itibaren İstanbul Üniversitesinde sanat tarihi öğretimi başlamıştır. Bugün Türkiye’nin birçok fakültesinde Türk-İslam sanatı, Bizans sanatı ve Avrupa sanatı alanlarında eğitim yapılmaktadır.

2-)En iyi ticaret bezzazlıktır, yani kumaş satmaktır. En iyi san'at, terziliktir. (Hadis-i şerif-Kimyay-ı Seadet)

Allahü teala, fende ilerleyen, san'at sahibi olan kulunu elbette sever. (Hadis-i şerif-İbn-i Adi ve Münavi)

En üstün helal kazanma yolu, silahla ve kalemle cihaddır. İkinci derecede ticaret, üçüncüsü ziraat, dördüncüsü san'attır. (Muhammed Rebhami)

Bütün san'atlar, farz-ı kifayedir. Bunu düşünerek, bir san'ata yapışmak ibadet etmek olur. Kim olursa olsun her san'atı öğrenmek ve hele harb vasıtalarını en modern, en ileri şekilde yapmağa çalışmak farzdır. (İmam-ı Gazali)

İnsanoğlunun bir san'atı öğrenmeğe ihtiyacı vardır. Bunun için de, araştırmak, düşünmek, tedkik etmek, çalışmak lazımdır. Fen ve san'at, insanlığa, yaratılış icabı lazımdır. (Ali bin Emrullah)

Bir insanın, her san'atı öğrenmesi mümkün değildir. Her bir san'atı muayyen (belirli) kimseler öğrenir, yapar. Herkes, kendine lazım olan şeyi, bu san'at sahibinden alır. Bu san'at sahibi de, kendine lazım olan başka bir şeyi, onu yapan diğer san'at sahibinden alır. Böylece insanlar, birbirlerinin ihtiyaçlarını te'min eder. Bunun için, insan yalnız yaşayamaz. Bir arada yaşamaya mecburdurlar. (S. Abdülhakim Arvasi)

3-)(Art) 1. Eğitim, uygulama ve özel deneyim
yoluyla kaza­nılan beceri.

2. İnsanın,
diğer canlılardan farklı olarak sahip olduğu akıl, sezgi, idrak, üretme ve
göreli yaratma yetileri sa­yesinde doğada gördüklerini bazari yeni boyutlar da
ekleyip taklit ederek yaptığı üretim.

4-)Bir duygu, tasarı, güzellik vb.nin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık
Örnek:Bir oyunun on beş gün sürmesi bir sanat hadisesi olduğunu gösterirdi. T. Buğra

5-)Belli bir uygarlığın veya topluluğun anlayış ve zevk ölçülerine uygun olarak yaratılmış anlatım
Örnek:Caz ve caz havaları ne yazık ki bizim çok verimli o milli halk sanatımızı da baltaladı. R. H. Karay

6-)Bir şey yapmadan gösterilen ustalık.

7-)Bir meslekte uyulması gereken kuralların tümü.

8-)Zanaat.

9-)sanat, ustalık, hüner, marifet

10-)Bir duygunun, tasarının, ya da güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tümü veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık.

11-)Ustalık, hüner, beceri.

12-)Yetenek.

13-)Ustalık, hüner, marifet. (Osmanlıca'da yazılışı: san'at)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?