Tesbih Namazı Nedir

1-)TESBİH NAMAZI



Tesbih edilerek kılınan nafile namazlardan biri. Tesbih namazı, mendup (sevabı çok) olan namazlardan biridir. Arapça bir kelime olan tesbih, Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih etme ve ululama manasına gelir. Dört rekat olan bu namazda üçyüz defa "Suhhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vellalahu ekber" dendiği için bu adı almıştır.

Tesbih namazının belli bir vakti yoktur. Kerahet vakitlerinin dışında her zaman kılınabilir. Bu namazı dört rekat olarak kılmak mümkün olduğu gibi, iki rekatın sonunda selam vermek suretiyle, ayrı ayrı ikişer rekat halinde kılmak da mümkündür (Vehbe ez-Zuhavli, el-Fıkhu'l-İslami ve Edilletühü, Dımaşk, 1984, II, 49).

Tesbih namazı hakkında Kur'an'da geçen herhangi bir ayet yoktur. Ancak bu namaz hakkında hadis rivayet edilmiştir. Resulullah (s.a.s) amcası Hz. Abbas'a tesbih namazı hakkında bu tavsiyede bulunmuştur:

Ey Abbas! Amcacığım! Sana bir şey vereyim mi, sana bir bağışta bulunayım mı? Sana bir özellik tanıyayım mı? Sana on haslet ölçüsü vereyim mi? Sen bu on hasleti yerine getirdiğin zaman, Allah senin geçmiş ve gelecek, eski ve yeni, bilerek veya bilmeyerek yaptığın, gizli veya aşikar yapılan, küçük büyük bütün günahlarını affeder, bağışlar. Bu on haslet şunlardır:

Dört rekat namaz kılarsın, her rekatında Fatiha suresini ve başka bir sure okursun. Birinci rekatta kıraatı bitirdikten sonra, ayakta iken on beş defa: "Sübhanellahi velhamdu lillahi ve la ilahe illallahu vellahu ekber" dedikten sonra rükua varırsın ve aynı tesbihi on defa rükuda söylersin. Sonra başını kaldırıp, ayakta on defa söylersin. Sonra secdeye gider on defa orada söylersin. Birinci secdeden sonra iki secde arasındaki oturuşta on defa söylersin. İkinci secdeye vardığında yine on defa ve basını secdeden kaldırınca da on defa söylersin. Böylece bir rekatta yetmiş bey defayı tamamlamış olursun.

Ey amcacığım! Eğer güç getirebilirsen, her gün bu namazı bir defa kılarsın. Buna güç getiremediğin takdirde, her cuma bir defa kılmaya çalışırsın. Bunu da yapamazsan, her sene bir defa kılmaya çalış. Bunu da yapamazsan hiç olmazsa ömründe bir defa olsun kıl” (Tirmizi, Vitir, 19; İbn Mace, ikame, 190; Ebu Davud, Tatavvu, 14; et-Tergib ve't-Terhib, I, 467, 469).

Tesbih namazında okunan tesbihlerin, namaz içindeki yeri hususunda iki görüş vardır. Hanefi mezhebine göre tesbih namazını kılarken, Allah rızası için tesbih namazına veya nafile namaza niyet edilir ve "Allahu Ekber" diye namaza başlanır. Sübhanekeden sonra onbeş kere "Sübhanellahi velhamdu lillahi..." okunur. Sonra Euzü Besmele, Fatiha ve bir sure okunup tekrar on kere "Sübhanallah.. " okunur. Ondan sonra rükua varılır. Üç kere, "Subhane rabbiye'lazim" dendikten sonra, on defa Subhanellah..." okunur. Rükudan, "Semiallahu limen hamideh, Rabbena leke'l-hamd" denilerek kalkılır. Doğrulduktan sonra yine on defa, Suhhanellah...” okunur. Bundan sonra secdeye varır. Secdede üç defa "Suhhane rabbiye'l-a'la" dan sonra on kere "Subhanellah..." okunur. Secdeden tekbir ile kalkılır. iki secde arasındaki oturuşta yine on defa, "Subhanellah..." okunur. ikinci secdeye tekbir ile varılıp üç defa, "Sübhane rabbiye'l-a'la" dan sonra, tekrar on defa, "Subhanellah..." okunur ki, bu fazla tesbihlerin toplamı yetmişbeşe ulaşmış olur.

Peşinden ikinci rekata kalkılır. Yine önce onbeş kere Subhanellah..." okunur. Sonra aynen birinci rekattaki şekliyle hareket edilerek kılınır ve ikinci rekatın sonunda oturulur. Tahiyyat ve salli-barik duaları okunur. İlave tesbihlerin toplamı böylece 150 olmuş olur. Bundan sonra selam vermeden veya selamdan sonra ayağa kalkılır. Üçüncü ve dördüncü rekatlar, aynen birinci ve ikinci rekatlar gibi kılınır. Böylece dört rekatte üçyüz defa tesbih duası okunmuş olur.

Tesbih namazının bu kılınma şekli, Tirmizi'nin el-Cami'inde, Ebu Hanife'nin talebelerinden Abdullah b. Mübarek'ten rivayet ettiği şekle göredir. İkinci görüşe göre ise, yukarıdaki hadiste tarif edildiği gibi kılınır.

Diğer bir rivayete göre de, tesbih namazında okunan tesbih duası; "Subhanellahi ve'l hamdu lillahi ve la ilahe illallahu va'llahu ekber ve la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyi'l azim” şeklinde uzatılır.

Tesbih namazında yanılma olursa, sehiv secdelerinde bu ilave tesbihlerin okunması gerekmez. Namazı kılan kişi bu tesbihleri aklında tutabiliyorsa, parmaklarıyla saymaz. Tesbih namazı cemaat halinde kılındığı zaman imam, açıktan okur ve tesbihleri de açıktan tekrar eder (İbn Abidin, Reddu'l-Muhtar, Mısır 1966,II, 27).

Bütün namazlarda olduğu gibi, tesbih namazında da, Kur'an'dan bir şey okunacağı zaman, Kur'an'ın herhangi bir yerinden okumak mümkündür. "Şu sure okunmaz veya mutlaka şu sureyi okumak gerekir" diye bir şey yoktur. Ancak İbn Abbas'a: "Bu namaz için belirlenmiş bir sure biliyor musun?" diye sorulunca: "Evet, et-Tekasur, el-Asr, el-Kafirun, ve el-İhlas" diye cevap vermiştir (Fetavayi Hindiyye, Mısır 1323, I, 119)

Nureddin TURGAY

2-)Resulullah efendimiz, tesbih namazını, amcası hazret-i Abbas'a öğretmiş ve şöyle buyurmuştur: "Ben, sana bir şey öğreteyim ki, onu işlediğin zaman, Allahü teala, senin günahının evvelini ve ahirini, yenisini ve eskisini, kasıtlısını ve kasıtsızını, küçüğünü ve büyüğünü, gizlisini ve açığını bağışlasın. Dört rek'at namaz kılarsın. Her rek'atta Fatiha'dan sonra bir sure okuyup ayakta iken on beş defa (Sübhanallahi velhamdülillahi vela ilahe illallahü vallahü ekber) dersin. Rükuya eğilince bunu on defa söylersin. Rükudan ayağa kalktığında, ayakta olduğun halde, bunu on defa söylersin sonra secdeye varır, orada on defa söylersin. Secdeden kalkıp oturduğunda on defa söylersin. Tekrar secdeye vardığında on defa söylersin. Sonra secdeden başını kaldırıp oturduğun halde on defa daha söylersin. Sonra ikinci rek'ate kalkarsın. Birinci rek'atteki gibi dört rek'atı da kılarsın. Bu, her rek'atta yetmiş beş, dört rek'atte üç yüz eder. Artık senin günahlarının Alic'in (yürümekle dört gecede katedilen kumluk bir yer) kumlarının sayısı kadar da olsa, Allahü teala seni bağışlar. Bunu her gün bir defa kılmaya gücün yeterse kıl." Hazret-i Abbas; "Ya Resulallah, bunu her gün yapmaya kimin gücü yeter?" deyince Peygamber efendimiz de; "Her gün kılmaya gücün yetmezse, her Cuma bir defa kıl. Her Cuma kılamazsan, ayda bir defa kıl. Ayda bir defa kılamazsan senede bir defa kıl. Senede bir defa kılamazsan ömründe bir defa olsun kıl." buyurdu. (Hadis-i şerif-Ebu Davud, Şir'at-ül-İslam)

Tesbih namazında efdal (makbul, kıymetli) olan odur ki, müsebbihattan yani; Beni İsrail, Hadid, Haşr, Saf, Cuma, Tegabun ve A'la surelerinden dört sure okumaktır. (Senaullah Dehlevi)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?