Tevkif (Tutuklama) Nedir

1-)Alm. Verhaftung, Festnahme (f), Fr. Arrestation (f), İng. Detention, custody; arrest. Durdurma, alıkoyma, hapsetme, tutma ve tutuklama. Bir kişiyi görüldüğü suçla ilgili tutuklama. Hürriyetin zorla mahrumiyeti (kısıtlanması) şeklinde uygulanan tedbir.

Tevkif, geçici bir tedbir olup, mahkumiyet veya tahliyeyle son bulur. Kanunun gösterdiği şartlarda, hakim kararına göre, henüz mahkum olmamış sanığın hürriyetinin zorla mahrumiyetidir.

1982 Anayasası’nın “Kişi Hürriyeti ve Güvenliği” başlığını taşıyan 19. maddesinin 4. fıkrası ve devamı tevkifi düzenlenmiştir. “Suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunan kişiler ancak kaçmalarının, delillerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek maksadıyla veya bunlar gibi tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda gösterilen diğer hallerde hakim kararıyla tutuklanabilir.”

Tutuklanan kişilere, tutuklama sebepleri ve haklarındaki iddialar her halde yazılı olarak derhal, toplu suçlarda en geç hakim önüne çıkarılıncaya kadar bildirilir.

Tutuklanan kişi, tutulma yerine en yakın mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç en geç 48 saat ve toplu olarak işlenen suçlarda en çok 15 gün içinde hakim önüne çıkarılır. Kimse bu süreler geçtikten sonra hakim kararı olmaksızın hürriyetinden yoksun bırakılamaz. Bu süreler olağanüstü hal, sıkıyönetim ve savaş hallerinde uzatılabilir.

Tutuklanan kişinin durumu, soruşturmanın kapsam ve konusunda açığa çıkmasının sakıncalarının getirdiği zorunluluk dışında, yakınlarına derhal bildirilir.

Tutuklanan kişilerin, makul süre içinde yargılanmayı ve soruşturma veya soruşturma sırasında serbest bırakılmayı isteme hakları vardır. Serbest bırakılma, ilgilinin yargılama süresince duruşmada hazır bulunmasını veya hükmün yerine getirilmesini sağlamak için bir güvenceye bağlanabilir.

Her ne sebeple olursa olsun, hürriyeti kısıtlanan kişi, kısa sürede durumu hakkında karar verilmesini ve bu kısıtlamanın kanuna aykırılığı halinde hemen serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına sahiptir.

Bu esaslar dışında, bir işleme tabi tutulan kişilerin uğradıkları zarar, kanuna göre, devletçe ödenir.

Ceza Mahkemeleri Usulü Hukukundaki kanunun 104. maddesi, cürüm ve kabahatlerde tevkif sebeplerini aşağıdaki şekilde göstermiştir:

1. Suçluluğu hakkında kuvvetli emareler bulunan kişiler;

a) Kaçma şüphesinin bulunması,

b) Delilin yok edilmesi, değiştirilmesi, gizlenmesi, şeriklerin uydurma beyana veya tanıkların yalan tanıklığa ve tanıklıktan kaçmaya sevkedildiğini, bilirkişilerin etki altına alındığını gösteren hal ve davranışların bulunması halinde,

2. Soruşturma kanun suçu cezasının üst sınırı yedi yıldan az olmayan hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektirmesi veya sanığın ikametgahının veya meskeninin bulunmaması, kimliğini ispat edememesi durumunda,

3. Altı aya kadar hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren suçlarda sanık, ancak “toplumda infial uyandırması” halinde tutuklanabilirler.

Bütün bu sebeplerin varlığı sanığın tutuklanmasını mecburi hale getirmeyip, tevkife imkan verir.

Hazırlık soruşturması sırasında tevkife, Sulh Ceza Hakimliği karar verir. Sorgu Hakiminin, sorgu sırasında tutuklama yetkisi yoktur. İlk soruşturmadaysa vardır. Ancak bu kararı Asliye Ceza Hakiminin onaylaması gerekir. Son soruşturmada tevkif yetkisi mahkemenindir. Acele durumlarda bu yetkiyi mahkeme başkanı da kullanabilir.

Tevkif kararı, tevkif müzekkeresiyle infaz için savcılığa gönderilir. Savcılık da emniyete yollar ve infazı sağlar. Sulh ve sorgu hakimleri doğrudan doğruya emniyete gönderip infazı sağlarlar. Tevkif kararına ve tevkifle ilgili diğer kararlara karşı itiraz edilebilir.

Teminat göstermek şartıyla salıverme kanunlarımıza göre mümkündür. Hakim istekle veya kendiliğinden salıverme (tahliye) kararı verebilir. Teminat çeşit ve miktarını hakim tayin eder. Teminatı üçüncü bir kişi de gösterebilir. Mahkum olan sanığın infazdan kaçması halinde teminat hazineye gelir kaydedilir.

Ceza Kanunu’nun 40. maddesi tutuklu kalınan sürenin mahkumiyetten indirileceğini öngörmüştür. Sanık tutuklu olduğu suçtan beraet etse, bir başka suçtan mahkum olsa, tutukluluk süresi, cezasından mahsup (sayılır) edilir. Ancak beraet kararından önce işlenmiş bir suçsa indirme işlemi yapılır.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?