Yurttaşlık (Vatandaşlık) Nedir

1-)Alm. 1. Land-smannschaft (f), 2. Volksgemeinschaft (f), 3. Staatsbürgeschaft (f), Fr. Compatriotisme (m), qualite (f) de compatriotisme, İng. Common citizenship. Bir memleketin mensubu olma hali. Tabiiyet. Yurtları bir olanların herbirinin, yurttaşlık durumu. Aynı yurtta doğmuş, büyümüş ve yaşamış olan gerçek kişileri (hakiki şahısları); devletine, vatanına bağlayan hukuki mesuliyet ve alakadır.

1982 Anayasasının 66. maddesine göre “Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.”

Vatandaşlık 4 şekilde kazanılır: Nesepten, doğum yeri, telsik ve evlenme yoluyla:

1. Nesepten: Ana-babanın ikisi de Türk veya ana veya baba Türk ise çocuk Türktür. Yabancı baba, Türk anadan olan çocuğun vatandaşlığı kanunla düzenlenir.

2. Doğum yerinden: Türkiye’de doğan çocuk Türktür.

3. Telsik: Türkiye’de 5 yıl oturan yabancı, Türk vatandaşlığına alınabilir.

4. Evlenme yoluyla: Türkle evlenen yabancı kadın Türk olur. Yabancı ile evlenen Türk kadını da Türklüğünü muhafaza eder.

Ayrıca Türk Ticaret Kanunu’na göre bir Türk vatandaşına ait olan gemi Türk gemisi’dir. Yabancılar bu geminin tamamı veya bir payına sahip olamazlar.

Bir vatanda yaşıyan şahısların, devletiyle milletine (toplumuna) karşı vatandaşlık hak ve vazifeleri vardır: Askere gitmek, oy kullanmak, vergi vermek gibi. Evlenme, isim sahibi olma, satma, satın alma, malların kullanılması vs. hakları yurttaşlık haklarıdır.

Herkes vatandaş olarak medeni haklara sahiptir. Ancak yaş, cinsiyet gibi bazı sınırlamalar vardır. Erkek (koca) evin reisidir. Medeni hakları, ençok reşid olanlar ve temyiz kudreti bulunanlar kullanabilir.

Vatandaşlık; bir ülke vatandaşının vatandaşlıktan çıkması, vatandaşlığın iptali, vatandaşlığın kaybettirilmesi, vatandaşlıktan çıkarma ve seçme haklarının kullanılması kanunla düzenlenir.

1982 tarihli Anayasanın 66. maddesi, vatandaş olma esaslarını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, herkes Türktür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. Yabancı babadan ve Türk anadan olan çocuğun vatandaşlığı kanunla düzenlenir. Türk vatandaşlığının kazanılması, kaybedilmesi, vatandaşlıktan çıkarılmaya dair kaideler 1964 tarihli 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda tanzim edilmiştir.

Vatandaşlık konusunda milletlerarası antlaşmalar yapılmıştır. Ayrıca milletlerarası mahkemeler ve hakem kararları; vatansızlık, mültecilik, çifte vatandaşlık gibi mevzuların meydana getirdiği ihtilafları çözümlemektedir.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?